کد مطلب:50529 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:140

خطرات حقارت











چون حریم كرامت آدمی بشكند و انسان موجودی خفیف شود، این آمادگی را می یابد كه

[صفحه 300]

به هر پلیدی تن دهد، زیرا انسان حقیر از اعتلای روحی بازمی ماند و به پستیها روی می نماید. امام علی (ع) در نامه ای به معاویه بی كرامتی او را كه موجب شقاوتها شد، یادآوری كرد و او را از بی هویتی اش كه سبب روی و ریا و به تباهی بردن مردمان بود پرهیز داد و او را به حق فراخواند. در بخشی از این نامه فرموده است:

«و متی كنتم یا معاویه ساسه الرعیه و ولاه امر الامه؟ بغیر قدم سابق و لا شرف باسق و نعوذ بالله من لزم سوابق الشقاء. و احذرك ان تكون متمادیا فی غره الامنیه، مختلف العلانیه و السریره.»[1] .

معاویه! از كی شما زمامداران رعیت و فرماندهان امت بوده اید؟ نه پیشینه ای در دین دارید و نه شرفی مهین از زمان پیشین و پناه به خدا از گرفتاری به شقاوت دیرین. تو را می ترسانم از اینكه سرسختانه در فریب آرزوها باشی و در آشكار و نهان دوگون.

حقارت نفس آدمی را از مرتبه ی انسانیت تنزل می دهد و او را به اسارت امور پست می كشاند. امیرمومنان علی (ع) خطرات این پدیده ی شوم را چنین معرفی كرده است:

«النفس الدنیه لا تنفك عن الدناءات.»[2] .

نفس پست از پستیها جدا نمی شود.

«من هانت علیه نفسه فلا ترج خیره.»[3] .

هر كه نفسش خوار باشد، به خیرش امیدی نداشته باش.

از این روست كه خطرناكترین پدیده ی انسانی، مناسبات و روابط حقارت آور است و در تربیت باید نسبت بدان سخت حساس بود و از آن جلوگیری كرد و آنجا كه حقارتی شكل گرفته است به رفع و ترمیم شخصیت حقارت یافته همت نمود.


صفحه 300.








    1. نهج البلاغه، نامه ی 10.
    2. شرح غررالحكم، ج 2، ص 2.
    3. همان، ج 5، ص 443.